سلولیت چیست؟

سلولیت اولین بار در سال 1920 به عنوان یک ظاهر پوست ناپسند توضیح داده شد. در همان دهه سلولیت به عنوان یک بیماری هیپودرم با مشخصه نواحی متورم وافزایش میزان چربی نیز مطرح گردید. در دهه های بعد این بیماری تحت نام های دیگری چون Orange peel syndrome,Noduler Liposclerosis,Hail Damage,Cottage Cheese Skin نامیده می شد.

سلولیت چیست؟
سلولیت چیست؟
سلولیت چیست؟

تفاوت چاقی با سلولیت

چاقی با سلولیت متفاوت است. چاقی عبارت است از افزایش وزن همراه باتجمع چربی(بیشتر در نواحی شکم)،بدون درد وناصافی پوست در نواحی مختلف بدن که درهردو جنس به صورت یکسان بروز می کند وبا رعایت رژیم غذایی قابل درمان است.اما سلولیت آنژیوپاتی( اختلال عروقی) ناشی از آسیب مویرگ ها و سیستم وریدی گردش خون و لنف می باشد که این آسیب بافتی در زیر پوست حاصل شده و منجر به پاسخ غیر عادی فیبروبلاست ها (سلول های کلاژن ساز) گشته که نهایتاً باعث افزایش تجمع چربی در سلول های چربی دربعضی مناطق بدن(بعضاً بدون افزایش وزن) شده وبه صورت جمع شدن چربی به شکل گلوله یا برجستگیهای ریز در زیر پوست خود را نشان می دهد که بیشتر در زنان بروز می کند وتنها با رژیم گرفتن بهبود نمی یابد. در حقیقت سلولیت علاوه برچربی شامل تجمعی از مواد زائد،مولکول های آب،مواد معدنی ویتامین هااست که ازنظر ظاهری به صورت لبول تظاهر می یابد و حاوی تغییرات PH ودما در بافت است. سلولیت فرایند، تغییر شکل بافت همبند است که به تدریج شروع شده وبه فیبروز بدون التهاب ختم می شود. با تجمع چربیها وبزرگ شدن حفرات در هیپودرم(لایه زیرین پوست)، فشار برروی عروق لنفی ومویرگ های اطراف افزایش یافته ومنجربه اختلال تخلیه لنفاوی وجریان خون در موضع می گردد تا جایی که در بعضی نقاط جریان خون ولنف قطع می شود. به دنبال آن مواد زائد حاصل از متابولیسم در آنها افزایش یافته وضمن تغییر شیمیایی محیط در دیواره های آنها رسوب می کنند. همچنان منافذ جداره عروق گشاد شده وموجب تراوش آب، پلاسما وپروتئین ها به حفره های بینابینی ونهایتاً تورم موضع وغلیظ شدن فزاینده مایع میان بافتی می شوند.

عوامل فوق با کاهش شدید متابولیسم ومبادلات حیاتی در موضع همراهند.بنابراین بافت های فیبروزه نیز پدیدار شده وگره های چربی را به طور کامل encapsulate می کنند. پدیده فوق باعث می شود که دسترسی بدن به بافت سلولیت غیر ممکن بوده واستفاده تنها از رژیم های لاغری وورزش نیز در برداشت چربی از بافت سلولیت ناموفق باشند.فقدان خاصیت ارتجاعی طبیعی وتورم ناشی از تجمع چربی ،آب ومواد زائد حالتی را به وجود می آورند که به ظاهر پوست پرتقالی شناخته می شودبه طوری که کشیدن، نیشگون گرفتن وصاف کردن چین ها دردآور وغیر قابل تحمل می گردد.

به طور خلاصه سلسله اتفاقات که باعث شکل گیری سلولیت می شود عبارتند از:
تجمع چربی در سلول های چربی – کاهش وتوقف تخلیه لنفاوی وجریان خون مویرگی – افزایش مواد زائد وسمی حاصل از متابولیسم – کاهش متابولیسم وتبادلات حیاتی – افزایش تورم بافتی وفیبروزه شدن بافت همبند
به عبارتی دیگر سلولیت حاصل تغییرات بیوشیمیایی ومتابولیک متعددی است که بر ماتریکس بینابینی یا بافت همبند تاثیر گذاشته و طی فرایندهای پاتولوژیک منجر به تبدیل ماتریکس بینابینی از حالت محلول به ماده ای ژله ای می گردد. بعضی از این تغییرات و فرایندهای پاتولوژیک عبارتند از: تغییر PH محیط ، افزایش رادیکال های آزاد دربافت ، تغییر در دما ، تغییر در احیای اکسیداتیو ونهایتاً استاز(گیرافتادن) لنفاوی.

سلولیت بیشتر در کدام افراد بروز می کند؟

سلولیت بیشتر در زنان وبه ندرت در مردان بروز می کند. علل این عارضه را باید در دوگروه مد نظر قرار داد :
گروه اول: فاکتورهای زمینه ای وعوامل مشترک که در بروز سلولیت در هر دوجنس به طور یکسان موثرند مانند عوامل نژادی(سفید پوستان بیشترین استعدادابتلا را دارند)؛ پیشینه خانوادگی (مانند سندرم های ارثی غدد اندوکرین) ؛ عدم تعادل هورمونی ؛ بیماری های گوارشی ؛ وزن وسن ؛ اختلالات روحی وبیماری های روانی به ویژه افسردگی ؛ شیوه زندگی مانند کار، خواب ، ورزش و… ؛ استعمال دخانیات( که به طور مشخص در کاهش جریان خون بافت زیر جلدی موثر است) ؛ عفونت ها به ویژه عفونت هایی که با تغییرات بافت همبند وفیبروز همراه باشد ؛ مصرف داروهای ضد بارداری که به دلیل وجود استروژن موجب ایجاد وتشدیی سلولیت می گردد.

گروه دوم: عوامل ناشی از تفاوت های فیزیولوژیک وهورمونال زنان که آن هارا با نسبتی بیش از مردان مستعد ابتلا به این عارضه می کند مانند بیشتر بودن میزان توده چربی بدن زنان نسبت به مردان و تغییرات هورمونی فیزیولوژیک در زنان.

سلولیت ها بر اساس تظاهر بالینی

این تجمع غیر عادی چربی معمولاً به رژیم غذایی پاسخ نداده وتنها با رژیم گرفتن از بین نمی رود. سلولیت ها بر اساس تظاهر بالینی به 3 دسته سلولیت سخت(عمدتاً درخانم های جوان ظاهرشده که چسبیده به عضلات است وفشار دادن آن توام با احساس درد همراه بوده و اغلب در ناحیه ران وباسن مشاهده می گردد)، نرم(بر عکس سلولیت سفت که نمی توان آن را زیر پوست جابجا کرد،در این نوع،می توان به راحتی آن را به اطراف راند وبه همین دلیل با حرکات بدن منظره ناخوشایندی به خود میگیرند) و ادماتو تقسیم میگردند.تعدادی از تفاوت های چاقی وسلولیت عبارتند از: پوست ناحیه سلولیت برآمدگی وفرورفتگی دارد(مانند پوست پرتقال) ولی در چاقی موضعی پوست صاف است؛بیشتر سلولیت ها تاحدی در لمس دردناک هستند درحالی که محل های چاقی دردناک نیستند؛ ؛سلولیت عمدتاً در اثر تجمع مواد نابجا وسمی در زیر پوست ایجاد می گردد در حالی که چاقی صرفاً در اثر افزایش حجم بافت های چربی حاصل می آید.

سلولیت چیست؟

راه های درمان چاقی موضعی و سلولیت

از جمله راه های درمان چاقی موضعی وسلولیت ونهایتاً کاهش سایز، به کارگیری و تاباندن اشعه لیزر(لیزر درمانی کم توان) ویا امواج رادیو فرکانسی به طریق غیرجراحی بر روی بافت های تجمع چربی ( پهلوها ، باسن ، شکم، بازو،غبغب و…) است که اگر این روش توسط افراد مجرب و مسلط به این امور صورت پذیرد ، با توجه به بی خطر بودن این امواج ، می تواند در همراهی با رژیم غذایی بسیار مفید و سودمند باشد . در این گونه روش ها با استفاده از دستگاه های مربوطه که جهت تناسب اندام ساخته شده اند با ایجاد فعل و انفعالاتی چون افزایش جریان خون زیر پوستی، افزایش تخلیه لنفاوی و حرکت دادن چربی زیر پوست باعث سیال شدن چربی ها وافزایش سوخت و ساز موضعی می گردند و در نهایت کاهش سایز و وزن را به دنبال خواهند داشت( توضیحات بیشتر در مباحث رادیوفرکانسی ولیزر موجود است). قابل ذکر آنکه بدین منظور می توان از روش مزوتراپی (تزریق یک سری داروهای مجاز به درون بافت که توضیحات بیشتر در مبحث مزوتراپی وجود دارد).

کرایولیپولیز

روش دیگر درمان سلولیت استفاده از تکنولوژی کرایولیپولیز (تخریب ودفع چربی از طریق انجماد) واندرمولوژی(واکیوم بافتی با فرکانس مشخص) است .ساختار این روش اخیر(رولروکیوم ماساژ) شامل یک پمپ وکیوم است که به یک کنترولر دیجیتال سپرده شده است. میزان وشکل موج واکیوم آن توسط یک نرم افزار ویژه تنظیم وبه نحو دلخواه درمانگر ، به موضع مورد نظر اعمال می گردد. اپلیکاتورهای آن در شکل ها واندازه های گوناگون، مطابق با ساختار آناتومیکی بدن، طراحی شده اند تا در همه قسمت های بدن مورد استفاده قرار گیرند. در داخل تعدادی از اپلیکاتورها گردونه هایی تعبیه شده است که وقتی پوست توسط وکیوم به داخل حفره مکش می شود در لابه لای گردونه ها قرار می گیرد و بدین ترتیب چرخش گردونه ها ماساژ اضافه ای را به بافت اعمال می نماید. مکانیسم عمل این سیستم ها به نحوه اعمال وکیوم بستگی دارد. همانطور که گفته شد برای این کار از یک نرم افزار تخصصی درمانی استفاده می شود به نحوی که این نرم افزار میزان وشکل موج واکیوم را طوری تنظیم می نماید که موجب افزایش جریان خون مویرگی ، درناژ لنفاوی، افزایش متابولیسم، کوچک شدن سایز سلول های چربی، تحریک فیبروبلاست ها(سلول های کلاژن ساز) وافزایش خاصیت ارتجاعی بافت همبند می گردد. در ضمن این سیستم بر روی بافت های عمقی پوست نیز تأثیر گذاشته ، با تقویت بافت همبند و تحریک ساخت کلاژن باعث رفع سلولیت در ناهمواری های پرتقالی شکل پوست نیز می شود که نهایتا” مانع شل شدن و افتادگی پوست منطقه مورد نظر می گردد.

اولتراسوندتراپی

روش دیگر درمان‌ سلولیت روش اولتراسوندتراپی می باشد که در واقع یک مولد امواج مافوق صوت به وسیله کریستال های پیزوالکتریک در محدوده فرکانسی سه مگاهرتز هستند. مکانیسم عمل آنها بدین ترتیب است که وقتی امواج اولتراسوند به بافت برخورد می کنند بسته به میزان اختلاف مقاومت صوتی(Acoustic Impedance ) بین بافت ها بخشی از آن جذب وبخشی منعکس می گردد. جذب انرژی به وسیله نوسان مولکولی عناصر سلولی انجام می گیرد واصطکاک حاصل از نوسان بافت ها موجب تولید گرما در بافت می گردد. بدین ترتیب با استفاده از این روش دو اثر عمده را در بافت می توان مشاهده نمود: اثر حرارتی که در نتیجه اصطکاک حاصل از نوسان بافت ها(میکروماساژ) ایجاد می شود ومی تواند برای گرم کردن ساختمان های فیبری نظیر کپسول مفصلی،لیگامان ها،تاندون ها،بافت اسکار وکلاژن مورد استفاده قرار گیرد و اثر دیگر اثر مکانیکی آن است که در نتیجه اعمال پالسی امواج ایجاد می گردد که چون بافت فرصت کافی در این شرایط برای پخش گرما از طریق هدایت بافتی وگردش خون موضعی را خواهد داشت لذا اثر حرارتی ایجاد نگشته وحتی میتوان اولتراسوند را با شدتی بیشتر از حالت مداوم به بافت ها وارد آورد.

الکتروتراپی

روش دیگر مورد استفاده در درمان سلولیت، الکتروتراپی میباشد که در آن جریان الکتریکی از سطح پوست عبور داده می شود واز اثرات فیزیولوژیک آن در بافت ها در جهت درمان بیماری های مختلف استفاده می شود. مکانیسم الکتروتراپی براساس تشکیل وانتقال پیام های عصبی در سیستم عصبی بدن پایه ریزی شده است. ساختمان این سیستم ها در واقع شامل یک نوسان ساز الکترونیکی است که جریان های الکتریکی مختلفی رادر شکل، شدت ودامنه های گوناگون تولید ودراختیار درمانگر قرار می دهد ومکانیسم این سیستم دقیقاً همانند سیستم های الکتروتراپی در توانبخشی است؛ بااین تفاوت که جریان های الکتریکی وبرنامه های آن صرفاً برای لاغری ودرمان سلولیت ومشکلات پوست ومو طراحی شده اند. این دستگاه ها معمولاً شامل یک یونیت اصلی والکترودهای مختلف هستند که در نواحی باسن، کمر وران بسته می شوند وبا اعمال جریان های الکتریکی وایجاد اثرات فیزیولوژیک مورد بحث در درمان سلولیت ، در نواحی یاد شده نتایج قابل توجه وموثری را به جا می گذارند.

فتوتراپی

روش دیگر که البته امروزه کمتر به تنهایی مورد استفاده قرار می گیرد فتوتراپی است. اگر فوتون ها با طول موج وشدت مناسب به پوست وبافت تابیده شوند ضمن جذب شدن در مواد بیولوژیک بدن، انرژی خود را به سلول منتقل کرده و اثراتی همانند لیزر تراپی چون افزایش متابولیسم و افزایش جریان خون محیطی را در موضع به دنبال خواهد داشت. به همین دلیل امروزه این امر در بسیاری از سیستم های درمانی سلولیت همچون رولرواکیوم ها به صورت ترکیبی ساخته می شود.

کربوکسی تراپی

روش درمانی دیگر کربوکسی تراپی بوده که البته در حال حاضر کمتر مورد استفاده قرار می گیرد. این تکنیک قبل از ورود به حوزه پوست وزیبایی برای درمان زخم های دیابتیک وعروقی ساخته وارائه گردید. لیکن با شناخت بیشتر اثرات فیزیولوژیکی تزریق Co2 در بافت ها از آن در درمان های پوست وزیبایی نیز بهره برداری شد. ساختمان یک سیستم کربوکسی تراپی شامل سه قسمت کپسول حاوی دی اکسیدکربن، مانومتر برای تنظیم ونمایش فشار ویونیت کربوکسی تراپی برای تزریق گاز دی اکسید کربن به درون پوست با دقت بسیار بالا ومیزان عمق مورد نظر تراپیست است. مکانیسم عمل این تکنیک حاصل عکس العمل فیزیولوژیک بدن به بی اکسیژنی حاصل از حضور Co2 در موضع درمان است. وقتی دی اکسید کربن به طور مستقیم در زیر درم تزریق می شود اثرات زیر را به جا می گذارد: افزایش جریان خون مویرگی با تحریک رفلکس وازودیلاتاسیون – افزایش اکسیژن ومتابولیسم در موضع ودر نهایت ورود چربی به چرخه سوخت وساز – تحریک فیبروبلاست ها وکلاژن سازی – افزایش درناژ لنفاوی – متلاشی نمودن مستقیم سلول های چربی وتسهیل ورود آن ها به چرخه سوخت وساز- تورم هوازی وتسهیل رهاسازی اکسیژن از هموگلوبین. به طور کلی کربوکسی تراپی با افزایش میکروسیرکولاسیون،بالا بردن سرعت جریان خون،کاهش تجمع مایعات بین سلولی، پراکندگی چربی در هیپودرم، کاهش فیبروز، حذف سموم موضع وفعال سازی لیپولیز هسته اصلی سلول را از بین می برد. امروزه از این تکنیک در درمان سلولیت وچاقی موضعی در نواحی شکم، ران وپهلوها- درمان آکنه، چین وچروک، پسوریازیس، استریا- افزایش کیفیت واستحکام پوست قبل وبعد از لیپوساکشن ودرمان زخم های دیابتیک وعروقی.

Acoustic Wave Therapy

روش دیگر درمان سلولیت Acoustic Wave Therapy(AWT) می باشد. Acoustic Waveیک موج صوتی ویژه است که مشخصه آن فشار با دامنه بالاست. این امواج دارای قدرت انتقال آنی انرژی از ژنراتور به نقطه ای دورتر هستند. این امواج در طبیعت نیز وجود دارند مانند انرژی ناشی از رعد وبرق .این امواج سال هاست برای مصارف درمانی مانند سنگ شکن (Lithotripsy ) مورد استفاده قرار می گیرند. این سیستم امواج صوتی پرفشار را بدون آسیب رساندن به بافت های دیگر بدن ، دورتر از ژنراتور ودرست در محل قرارگیری سنگ های کلیوی تولید وموجب تخریب آن ها می گردد. ممکن است این تصور غلط ایجاد گردد که Acoustic Wave همان اولتراسوند است ولی در واقع این دو روش با هم تفاوت های عمده ای دارند. در واقع امواج اولتراسوند به صورت پریودیک ومنظم تولید می شود ولی امواج اکوستیک امواج صوتی هستند که در کسری از ثانیه(نانوثانیه) به حداکثر مقدار خود رسیده وبه تدریج کاهش می یابد. سالهاست از این امواج برای مدیریت درد در موارد کلسیفیکاسیون وآسیب بافت نرم در بیماری های مختلف همچون درد شانه ، تاندونیت ها (Jumpers Knee ) ،Tennis Elbow ، درد خار پاشنه، دردهای مزمن گردن وکشیدگی عضلات استفاده می گردد.

شناخت تاثیر امواج مشروحه فوق در درمان سلولیت حاصل یک حادثه بود. بدین ترتیب که متخصصین در پیگیری درمان تعدادی از بانوان ورزشکار که به علت پارگی یا کشیدگی عضلات پشت ران تحت درمان باAcoustic Wave بودند متوجه بهبود ظاهر سلولیت در آنها شدند که ابتدا هیچ توجیه علمی برای آن وجود نداشت ولیکن با تکمیل تحقیقات ومطالعات در این خصوص ، نتیج موثر درمان سلولیت با این سیستم به اثبات رسید واین سیستم پس از چندین دهه حضور در عرصه درمان های پزشکی ، باقدرت وپایه علمی وبا عنوان Acoustic Wave Therapy به حوزه پوست وزیبایی نیز راه یافتند. در واقع امواج پرفشار با اعمال لرزش مکانیکی به بافت پیوندی سلولیت موجب شکستگی دیواره های سفت وفیبروز شده، الاستیسیتی وتحریک جریان خون در بافت پیوندی و نیز شروع یک واکنش التهابی می شود. این واکنش به نوبه خود منجر به شروع یک فرایند تحریک فیبروبلاست ها وساخت کلاژن های جدید دیده میشود.

اثرات مکانیکی امواج فوق را نیز می توان بدین ترتیب خلاصه نمود:
تحریک متابولیسم
افزایش گردش خون ودرناژ لنفاوی
تغییر امپدانس اکوستیک بافت پیوندی
افزایش فعالیت بافت پیوندی وتکثیر سلول ها
ایجاد عروق خونی جدید(نئوواسکولاریزاسیون)
افزایش نفوذپذیری سلول ها وفعالیت فسفولیپازها

اندرمولوژی چیست؟

یک روش دیگر در درمان سلولیت استفاده از روش اندرمولوژی است. اندرمولوژی نوعی ماساژ عمقی بافت است که توسط یک ماشین که دارای دو رول همراه با مکش ملایم است انجام می گیرد و در سطح بافت باعث کشش چربی وحرکت ماساژور رول ها روی آن میشود وبه طور عمیقی بافت را تحت تاثیر قرار میدهد. اندرمولوژی اولین درمان سلولیت است که توسطfdaپذیرفته شده وباعث کاهش حجم سلولیت می شود. در طی زمانی که چنین بافتی همراه با مکش دستگاه تحت تاثیر حرکت رول ها قرار میگیرد،بافت همبند تحت کشش قرار گرفته و باعث کاهش حجم سلولیت میشود. این درمان نه تنها بافت سلولیت راکاهش میدهد بلکه باعث کاهش سایز بدن نیز می گردد. از طرفی موجب بهبود خون رسانی به بافت،کاهش اسپاسم عضلات وبهبود عملکرد آنها نیزمی شود. یکی از تاثیرات اندرمولوژی کاهش سلولیت وبهبودآن است به طوری که بعد از آن بسته به نوع سلولیت موجود، پوست پرتقالی ناشی از سلولیت در سطح بدن کمتر دیده می شود. در تکنیک اندرمولوژی، پوست نه تنها لیفت می شود بلکه رول هاباعث کاهش سلولیت نیز می گردند. این موضوع باعث ایجا یک ظاهرصاف در سطح پوست میشود. رول های اندرمولوژی باعث تحریک تولید الاستین وکلاژن نیز میشود وپوست سالم ترودرخشان تر می گردد. تکنیک های ماساژاندرمولوژی باعث دفع سموم وتجمع آب در بدن شده وخون رسانی واکسیژن رسانی به بافت را نیز افزایش میدهد.